Akromegali Araştırması: Sağlığın Geleceğine Yönelik İlham Verici İşbirliği

“Shrek” Aslında Gerçekti!

Erken teşhis hayati önem taşımasına rağmen hastalığın ilk semptomlarının ortaya çıkması ile hastalığın tanısının konması arasında 6-10 yıllık bir zaman farkı bulunuyor. Bu sebeple çalışmada yüz görüntülerinden akromegali hastalarının otomatik olarak tanınarak erken teşhisi amaçlanmıştır. Akromegali hastalarında, yüzdeki değişiklikler, burun, çene, elmacık kemikleri ve alında büyüme, yumuşak dokuda şişme ve deride kalınlaşma gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu değişimlerin çok yavaş ilerlemesi nedeniyle hem hasta hem de hastanın yakınları tarafından fark edilmeyebilir. Bu hastalığın belki de en bilinen örneği Shrek’tir. Shrek aslında gerçek bir kişidir, güreşçidir ve dünya şampiyonu olmuştur ancak hastalığının ilerlemesi sebebiyle mesleğini bırakmak zorunda kalmıştır. Shrek bu hastalığa sahip olan en bilinen örneklerden birini temsil etmesine rağmen bu hastalıkla mücadele eden pek çok farklı kişi de bulunuyor.

Yapay Zeka ile Akromegali Tespiti: %99,7 Başarı!

Geliştirilen yöntem sayesinde bilgisayar destekli sistemler aracılığıyla milyonlarca insan çaba gerektirmeksizin video kameralardan taranıp akromegali şüphesi olanların tespit edilmesi mümkün hale gelmiştir.  Çalışmaya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dışkapı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kliniğinde takipleri devam eden 77 Akromegali hastası ile 71 sağlıklı insana ait yüz görüntüleri ve videoları etik kurul kararına uygun şekilde dahil oldu. Deneysel çalışmalar neticesinde Yapay Zekâda kullanılan bir alt dal olan Derin öğrenme tabanlı önerilen AcroEnsemble yöntemi sağlıklı ve akromegali yüzleri ayırmada %99,7 oranında başarı sağladı. Bu yüksek başarı oranı, 30 yıldır teşhis süresinde iyileşme olmayan bu hastalık için yeni bir dönemi başlatabilir.

Akromegali Araştırması: Sağlığın Geleceğine Yönelik İlham Verici İşbirliği

 Proje, farklı disiplinlerden ve ortak çalışma kültüründen oluştu. Bu projede, MAKÜ'den Dr. Elvan Duman ve Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nden (Doç. Dr. Muhammed Kızılgül, Dr. Hayri Bostan, Dr. Ümran Gül, Dr. Bekir Uçan, Dr. Hakan Düger, Dr. Erman Çakal), Cumhuriyet Üniversitesi'nden (Doç. Dr. Rukiye Karakış), Selçuk Üniversitesi'nden (Prof. Dr. Nurettin Doğan) ve TOBB Üniversitesi'nden (Prof. Dr. Ömer Akin) araştırmacılar yer aldı. Çalışmanın ilk bulgularını, Doç. Dr. Muhammed Kızılgül 43. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Kongresi ile Fransa'nın Lyon Şehrinde gerçekleşen 20. Avrupa Endokrinoloji Derneği Kongresi'nde sundu. Son olarak, araştırmacılar bu çalışmayı Avrupa Endokrinoloji Derneği'nin prestijli dergisi "European Journal of Endocrinology"de yayımladı ve şu anda proje uygulanmaya başladı. Bu projenin gelecekte tıp dünyasında hastalar üzerinde uygulanması alana önemli katkılar sunabilir.

Muhammed Kizilgul, Rukiye Karakis, Nurettin Dogan, Hayri Bostan, Muhammed Mutlu Yapici, Umran Gul, Bekir Ucan, Elvan Duman, Hakan Duger, Erman Cakal, Omer Akin, Real-time detection of acromegaly from facial images with artificial intelligence, European Journal of Endocrinology, Volume 188, Issue 1, January 2023, Pages 158–165,